Vibs e.V.

حقوق شهروندان دارای معلولیت در سریال نون خ

جناب آقای آقاخانی گرامی
چند سالی است که مردم ایران عیدشان را با لهجه زیبای کردی شیرین کرده‌اند و طنز شما، لبخند بر لب بسیاری نشانده است. از اینکه تلاش کردید فرهنگ کردی را به مردم ایران بیشتر معرفی کنید بسیار متشکریم. شما در #سریال_نون_خ نشان دادید که طنز و تلویزیون، تنها برای سرگرمی نیست و می‌تواند آموزنده نیز باشد و زمینه نزدیکی فرهنگها را فراهم آورد؛ اما آقای آقاخانی عزیز، سالهاست فریاد جامعه معلولیت از اهانت‌های گاه و بیگاه شما و دوستان‌تان به موضوع معلولیت بلند است اما کو گوش شنوا!
جناب آقاخانی عزیز، شاید باور نکنید اما بدانید که شما و همکاران‌تان نتیجه سالها تلاش کنشگران حوزه معلولیت را در یک شب و در یک دیالوگ نسنجیده در خصوص معلولیت به باد می‌دهید. معلولیت در دوره نوین، به عنوان یک تفاوت و تنوع جسمی شناخته می‌شود و در کشورهایی که حقوق انسانها محترم شمرده می‌شود، افراد دارای معلولیت، شهروندانی برابر هستند که صرفا به لحاظ جسمی یا ذهنی متفاوت هستند و فرهنگ تمسخر و اهانت به معلولان دیرزمانی است که منسوخ شده است. این کار البته ریشه در تلاش کنشگران حوزه معلولیت، قانون گذاران، فعالان اجتماعی و صد البته همکاری رسانه داشته است. وقتی رسانه همراه نباشد، گویی سایرین آب در هاون کوفته‌اند.
آقای آقاخانی گرامی، ما جامعه افراد دارای معلولیت دیگر نمی‌دانیم چگونه به شما و سایر دوستان طنزپردازتان بگوییم که از موضوع معلولیت برای مزه‌دار کردن طنزهایتان استفاده نکنید. باور کنید تحقیر افراد با واژگانی چون کور و کر و چلاغ نه تنها خنده‌دار نیست، بلکه بازتولید کننده فرهنگ معلول‌گریزی است و افراد دارای معلولیت را بیشتر خانه‌نشین می‌کند.
شما خواسته یا ناخواسته در سریال‌تان معلولیت را به عنوان یک نقصان، ناتوانی، ضعف و حقارت معرفی کرده‌اید. آنجا که اشاره می‌کنید «هر شل و کوری» آنجا که می‌گویید «هر چپر چلاغی» آنجا که از عبارت «120 سانتی» استفاده می‌کنید و از کوتاه قامتی به تمسخر یاد می‌کنید و صدها نمونه دیگر از این قسم. این واژگان به ظاهر بی‌معنی که شما و دوستانتان نسنجیده در دیالوگها استفاده می‌کنید و تصور نمی‌کنید که کوچکترین اثری در زندگی کسی داشته باشد، زندگی بسیاری را زیر و رو می‌کند.
شاید شما مطلع نباشید که 15 درصد جمعیت کشورمان را افراد دارای معلولیت تشکیل داده‌اند و این افراد هر روز دارند برای اینگونه به تصویر کشیده شدنشان هزینه پرداخت می‌کنند و تقاص پس می‌دهند. نگویید که اینها طنز است و اثر چندانی ندارد. اثربخشی منفی این طنزهای بی‌مایه را باید از کسانی پرسید که معلولیت را زیسته‌اند.
آقای آقاخانی عزیز، جامعه معلولان سالهاست از رسانه به اصطلاح ملی در خصوص برنامه‌های ضدمعلول و ترحم برانگیز شکایت دارد اما کماکان در بر همان پاشنه می‌چرخد. ما که امیدی به اصلاح و تغییر در آنجا نداریم، این یادداشت را به عنوان درد دل برای شما نگاشتم تا شاید بیشتر با اثری که بر زندگی شهروندان دارای معلولیت دارید آشنا شوید و تغییری ایجاد کنید. بدانید که ما جامعه معلولان، با حضور فرد معلول در سریال‌های طنز مشکلی نداریم و از آن بسیار استقبال می‌کنیم. آنچه که برای ما قابل پذیرش نیست، تحقیر و تمسخر معلولیت و بازتولید فرهنگ معلول گریزی است.
ای کاش همان گونه که در خصوص تفکیک زباله موضوعاتی آموزش می‌دهید، در خصوص چگونگی تعامل با افراد دارای معلولیت نیز نکاتی می‌گفتید. ای کاش به همان اندازه که درباره استفاده نکردن از کیسه‌های نایلونی صحبت کردید، درباره مناسب‌سازی نیز سخن می‌گفتید. ای کاش آنجا که از مشکلات و مسائل مختلف اجتماعی صحبت می‌کردید، از مسائل و مشکلات افراد دارای معلولیت نیز سخن به میان می‌آوردید. ای کاش همان گونه که از زن و مرد، پیر و جوان، فارس و کرد و … در سریال‌تان استفاده کردید، از بازیگران دارای معلولیت نیز استفاده می‌کردید تا موضوع معلولیت برای جامعه غریب و نامأنوس نباشد و افراد دارای معلولیت همچون آدم فضائی به چشم نیایند.
آقای آقاخانی عزیز، امیدوارم شما و سایر دوستان فیلمسازتان این یادداشت را بخوانید و بدانید که اثر عمیقی بر زندگی افراد دارای معلولیت دارید. بدانید که به راحتی می‌توانید آنچه که ما در طول سالها رشته‌ایم، در چند روز پنبه کنید. بدانید که شهروندان دارای معلولیت نیز برابر با سایرین از حقوق انسانی برخوردارند و هیچ کس حق ندارد این حقوق را نادیده گرفته و زیرپا بگذارد. امسال که گذشت، امیدوارم این یادداشت را بخوانید و سال بعد دقت بیشتری بخرج بدهید.
به امید رسیدن به #حقوق_برابر.
#ابوذر_سمیعی کنشگر حوزه معلولان و #حقوق_افراد_دارای_معلولیت